Renowacja zabytkowej stolarki okiennej
Renowacja zabytkowej stolarki okiennej wymaga wiedzy i wysokich kwalifikacji. Jednak prawidłowo przeprowadzona sprawi, że będą Państwo jeszcze długo cieszyć się pięknem i funkcjonalnością historycznych okien. Większość okien, z którymi mieliśmy do czynienia z powodzeniem kwalifikowała się do renowacji. Dzieje się tak dlatego, że dawne manufaktury produkujące (na skalę masową) okna skrzynkowe, które spotykamy w tej części Europy, z dużą dbałością przygotowywały drewno, z których wykonywano okna. Zgodnie z prawidłową technologią drewno było odpowiednio selekcjonowane oraz zabezpieczane przed działaniem warunków atmosferycznych, poprzez skuteczną jego impregnację. Solidne okna skrzynkowe z początku XX wieku można poddać renowacji przywracającej ich pierwotną urodę, a przy okazji podnieść ich izolacyjność termiczną. Doszczelnienie okien polega na wykluczeniu luzów powstałych wskutek wielokrotnego przemalowywania okien oraz naturalnego paczenia drewna. Podniesienie właściwości termicznych zapewnia wymiana szkła zwykłego na szybę zespoloną. Ponieważ ramiaki skrzydeł okiennych są mniejsze w przekroju od współczesnych okien, wymaga to dołożenia profilowanej listewki do ramy.
Poniżej zamieszczam fotografie z przeprowadzonej we współpracy z Pracownią 99 http://www.pracownia99.pl/ renowacji okien domu przy ul. Orkana 4 w Gdańsku Oliwie. Powłoki malarskie zewnętrznej strony okien były bardzo zniszczone – spękane i częściowo wykruszone – w skutek długotrwałego oddziaływania czynników atmosferycznych. Przeprowadzona renowacja obejmowała usunięcie starych powłok malarskich, naprawy stolarskie, zabiegi dezynfekcji drewna, wzmacnianie struktury drewna, uzupełnianie ubytków w drewnie, wymianę kitów szklarskich, rekonstrukcję brakujących elementów ozdobnych, naniesienie nowych powłok zabezpieczających oraz wymianę wtórnych klamek na nowe mosiężne – spełniające wymogi konserwatorskie. Wymieniono także opierzenia blacharskie parapetów na nowe, a dla podniesienia izolacyjności cieplnej zamontowano na skrzydłach wewnętrznych szybę zespoloną.
Podczas usuwania powłok malarskich stwierdziliśmy obecność pierwotnego wymalowania okien w kolorze zielonym. Kolor był zbliżony do koloru zielonych kształtek ceramicznych widocznych w wątku muru ceglanego elewacji budynku. Zielone były też oryginalne żaluzje drewniane zwinięte w kasecie umieszczonej w grubości muru tuż nad oknem. Niestety ze względu na to, że sąsiedzi zarządzający pozostałą częścią budynku nie zgodzili sie na przemalowanie swoich okien na zielono, które to działanie konieczne było dla scalenia kolorystyki okien na elewacji, zdecydowaliśmy, że okna pomalujemy na kolor bieli złamanej szarością i odrobiną zieleni.
Na koniec zamieszczę jeszcze zdjęcie okien na pierwszym piętrze tego samego domu, które wstawiono w miejsce okien oryginalnych. Okno wymieniono błędnie, nie trzymając się pierwotnego kształtu, podziałów i plastyki okien. Różnicę podejścia do zabytkowej stolarki okiennej na dwóch kondygnacjach budynku należących do różnych właścicieli i efekt na elewacji wyraźnie widać na fotografiach:
- « Nowa wiata peronu dalekobieżnego dworca PKP w Sopocie
- Jak odnowić zabytkowe wnętrze – studium przypadku: Mieszkanie w kamienicy z początku XX wieku. »
14 comments on “Renowacja zabytkowej stolarki okiennej”
Tomasz | 5 lat ago |
Witam,
Ciekawy artykuł i cała strona z której mozna się dowiedzieć dużo interesujących rzeczy.
Stałem się posiadaczem dużego domu z 1912r który jest pod nadzorem konserwatora zabytków. Dom wewnątrz jest w bardzo dobrym stanie, wszystkie remonty były przeprowadzane pod nadzorem konserwatora zabytków.
Pozostaje praktycznie odświerzenie el drewnianych czyli drzwi, schody no i kwestia okiem. Okna są w dosyć dobrym stanie ale czy koszt renowacji z wstawieniem szyb zespolonym nie będzie wyższy od zakupu nowych okien drewnianych?
Monika Jaszczak Konserwator Zabytków | 5 lat ago |
Dzień dobry Panie Tomku, w odpowiedzi na Pańskie pytanie dotyczące zabytkowej stolarki okiennej odpowiadam: prawdopodobne koszty renowacji i wymiany stolarki okiennej na nowe okna drewniane z powtórzeniem konstrukcji i plastyki okien będą porównywalne. Różnica jest taka, że nawet najlepiej wykonane nowe okna tracą walor zabytkowy – po prostu nie są już zabytkiem i przestają być nośnikiem informacji o dawnych materiałach i technikach. Jeżeli okna są w dobrym stanie, to namawiałabym do renowacji. Stare okna, skoro przetrwały już sto lat i drewno sie nie wypaczyło ani nie zgniło, to przy prawidłowej dalszej pielęgnacji jeszcze długo będzie się mógł Pan nimi cieszyć. Współczesne produkty mogą nie mieć takiej trwałości.
Z pozdrowieniami,
Monika Jaszczak
Tomasz | 5 lat ago |
Witam,
Przekonała mnie Pani 🙂 teraz pozostaje tylko znaleźć dobrą firmę,która się tego podejmnie.
pozdrawiam
Michal | 5 lat ago |
witam.
mam 6cio letnie doswiadczenie w renowacji stolarki okiennej oraz drzwi jak i wszystkich elementow zabytkowych wewnatrz i na zewnatrz budynkow (drewnianych) w Szwecji.
prosze mi wierzyc…stolarka ma swoja dusze i tylko renowacja tego elementu zachowa szyk i powage budynku.
jezeli potrzebuje ktos pomocy teoretycznej na ten temat zapraszam na mail.
pozdrawiam 🙂
Joanna | 3 lata ago |
Panie Michale
Nie widac pana e maila a skorzystalabym z porad o ike ciagle aktualne, mieszkam w anglii z przecietna wilgotnoscia powietrza 60 % i mam stolarke w domu z 1934 roku… Zdarlismy warstwy bialej farby ale chceibysmy zostawic naturalne drewno na drzwiach i oknie, czy barettine preparaty do domkow letniskowych sa ok, czy musze po oszlifowaniu zabezpieczac czyms przed polozeiem takiego preparatu? Dziekuje Za pomoc, Joanna
Podpis * | 3 lata ago |
bardzo proszę o kontakt mailowy i jakiś numer tel. do Pana.
chciałbym poradzić się w kwestii renowacji okien zabytkowych. pozdrawiam.
marta | 3 lata ago |
Chciałabym się dowiedzieć jaki jest koszt renowacji drewnianego zabytkowego okna w budynku zabytkowym objętym opieką konserwatora zabytków
Tomasz | 4 lata ago |
Witam ponownie,
Tak jak pisałem wcześniej.. zrobiłem renowacje okien,łącznie z wymianą szyb. Wszystko wyszło rewelacyjnie no ale jest to ale, przy mrozach jest to odczuwalne. Uszcelki założyłem gumowe naklejane ale to nie to co nowe. Zastanawiam sie nad uszczelkami wrębnymi i włożeniem szyb zespolonych ale niestety w Słupsku nie znalazłem nikogo konkretnego,kto by doradził i ewentualnie się tego podjął.
Tak jak powyżej, wizualnie rewelacja ale dziedzko mi marźnie w pokoju :). Jeżeli nikogo nie znajdę niestety będe zmuszony jednak założyć nowe a chciałbym tego uniknąć
Pozdrawiam
Tomasz
tomaszczechowicz76@gmail.com
Tel 513133848
Mj | 4 lata ago |
Teraz musi Pan tylko znaleźć konserwatora, który się na tym zna. Bo jak widzęstare powłoki i opalarkę to zaczyna mną trząść. A jak spec konserwator kupuje farbę jedynkę do drewna i metalu to już wiem, że stolarka okinna, która przetrwalą ponad 100 lat padnie po po takiej konserwacji po 5-6 latach :)Panie tomaszu. Tylko naturalne produkty. Oleje lniane, farby niane i woski lniane. Dlatego te okna i inne sprzed 100 lat przetrwały.
Czytam też na stronie, że szyby zespolone się wkłada. Bzdura. Jest bardzo ciekawe opracowanie naukowe o stolarce okiennej prof. Tajchmana. O dziwo konstrukcja okien sprzed wieku była lepsza pod względem izolacji termicznej i akustycznej od dzisiejszej szyby zespolonej. Tylko, że niestety wielu konserwatorów o tym nie wie, a tym bardziej nie wiedzą co zrobić żeby było dobrze. Powodzenia 🙂
Panq | 3 lata ago |
Zgadzam się całkowicie co do naturalnych środków na bazie oleju lnianego. Ale jeśli nie opalarka, to co?
Jak usunąć stare powłoki bez uszkodzenia drewna?
Monika Jaszczak Konserwator Zabytków | 3 lata ago |
Zamiast opalarki (żywy ogień) można użyć nagrzewnicy elektrycznej, która ma regulowaną temperaturę strumienia powietrza. Powłoki malarskie po podgrzaniu dają się łatwo usunąć za pomocą szpachelki. Oczywiście metoda nie może być stosowana, jeśli bezpośrednio na drewnie znajduje się warstościowa historycznie warstwa malarska w obiektach o dużej wartości zabytkowej. W takim przypadku usuwamy wtórne przemalowania metodą chemiczną – za pomocą past zmydlających np. Skansol, Remosol. Metody chemiczne łatwiej dają się kontrolować, można zdejmować warstwy nawet pojedynczo, co pozwala na ocenę, czy nie usuwamy czegoś wartościowego historycznie – np dekoracji malarskich (bywa, że obiekty bardzo stare były w różnych okresach bardzo bogato zdobione i niekoniecznie pierwsza faza chronologiczna wymalowań jest tą najcenniejszą).
Joanna | 3 lata ago |
Czy sa jakies wytyczne czym impregnowac po zdarciu farby ze 100 letniego okna?
Czy mozna zamiast bialej farby pomalowac przezroczysta, czy trzeba stosowac preparaty przeciw wyciekom zywicy z sęków, przeciw kornikom i plesni? Zy mozna prosic o porade, dziekuje
Aluframe | 3 lata ago |
Stolarka okienna w nowym wydaniu prezentuje się świetnie.
Paweł | 2 lata ago |
Remont stolarki zabytkowej jest opłacalny tylko w przypadku gdy materiał z którego są wykonane okna jest w bardzo dobrym stanie. Generalnie renowacji podlega tylko warstwa farby. Sama renowacja okna polegająca na wymianie powłoki lakierniczej może zrobić więcej szkody niż pożytku. Taką renowację wykonujemy po odpowiednim przygotowaniu okna do wymiany powłoki lakierniczej. Gdy mamy spękaną powłokę lakierniczą to musimy być świadomi że przez pęknięcia dostała się woda do drewna. Nałożenie nowej powłoki lakierniczej na mokre drewno powoduje zamknięcie wody w środku co doprowadza do szybkiego zniszczenia okna. Znam przypadki wymiany okien po około 5 latach po ich remoncie który polegał tylko na wymianie powierzchni lakierniczej. Każde okno przed renowacją musi być odpowiednio sprawdzone i potem specjalnie przygotowane do renowacji. Nieraz wiąże się to z zabraniem skrzydeł okiennych do zakładu i ich przygotowaniem do renowacji. W oknach skrzynkowych, półskrzynkowych czy typu polskiego nie stanowi to większego problemu ponieważ raz zabiera się skrzydła letnie i je odnawia a potem skrzydła zimowe. Gdy mamy już uszkodzony zębem czasu surowiec w oknach nic nie zrobimy co dałoby oknom ich dawną sprawność. Wtedy renowacja jest bez sensu. Stare okna wytrzymują długo ponieważ surowiec do ich wykonania był odpowiednio dobrany już na etapie przecierania kłody. Niektóre ramiaki wykonywano z części zewnętrznych kłody , kolejne z odziomka a jeszcze inne ze środka kłody. Z moich obserwacji wynika że wydanie na renowację okna pieniędzy takich jak za okno nowe mija się z celem., ponieważ przedłużamy życie okna na jakiś czas ale znacznie krótszy niż okna nowego. Czy warto?.
Obecnie okna poddaje się renowacji ponieważ praktycznie nie istnieją firmy które potrafią wykonać okna z uwzględnieniem przedwojennych założeń materiałowych oraz techniki i zastosowanych rozwiązań ,generalnie jest to brak wiedzy. Kolejnym krokiem jest też pracochłonność wykonania takich okien. Obecne okna wytrzymują około 15 lat. Jest to wina głupich uwarunkowań prawnych ( nie biorę pod uwagę niewiedzy rzemieślnika), głównym założeniem jest że okno musi być wykonane z surowca odżywiczonego oraz farb ekologicznych. Dlatego wytrzymują około 15 lat. Nasza firma pochodzi z okresu przedwojennego. Mamy bardzo duże doświadczenie w wykonywaniu wszelkiego typu stolarki zabytkowej. Wykonujemy okna typu polskiego, skrzynkowe, półskrzynkwe , kombinowane, wszelkie drzwi wewnętrzne i zewnętrzne , schody itp. Wykonujemy stolarkę zabytkową do całych obiektów jak i pojedyńcze sztuki. Kształt nie ma znaczenia okrągłe , półokrągłe, owale itd. Wykonujemy z zastosowaniem rozwiązań sprzed II wojny światowej. Wykonujemy według ścisłych wytycznych WKZ i stanów istniejących w obiekcie oraz posiadamy obszerną oryginalną dokumentację techniczną zaakceptowaną przez WKZ.
W razie pytań proszę pisać na gucin@op.pl